Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.
Уладзімір Караткевіч - Беларуская песня
Дзе мой край? Там, дзе вечную песню пяе Белавежа,
Там, дзе Нёман на захадзе помніць варожую кроў,
Дзе на ўзвышшах Наваградскіх дрэмлюць
суровыя вежы
І вішнёвыя хаты глядзяцца ў шырокі Дняпро.
Ты ляжыш там, дзе сіняя Прыпяць ласкава віецца,
Дзе Сафія плыве над Дзвіною, нібы карабель...
Там, дзе сэрца маё з першым крокам,
як молат, заб'ецца,
Калі б нават сляпым і глухім я прыйшоў да цябе.
Што сляпым? Нават мёртвым успомню высокія зоры,
Над ракою чырвонай і цьмянай палёт кажаноў,
Белы ветразь на сініх, на гордых, як мора, азёрах,
І бары-акіяны, і неба — разлівы ільноў.
Дзе мой край?
Там, дзе людзі ніколі не будуць рабамі,
Што за поліўку носяць ярмо ў безнадзейнай турме,
Дзе асілкі-хлапцы маладымі ўзрастаюць дубамі,
А мужчыны, як скалы, — ударыш, і зломіцца меч.
Дзе мой край?
Там, дзе мудрыя продкі у хвоях паснулі,
Дзе жанчыны, як радасны сон у стагах на зары,
А дзяўчаты, як дождж залаты. А сівыя матулі,
Як жніўё з павуціннем і добрае сонца ўгары.
Там звіняць неўміручыя песні на поўныя грудзі,
Там спрадвеку гучыць мая мова, булатны клінок.
Тая гордая мова, якую й тады не забудзем,
Калі сонца з зямлёю ў апошні заглыбяцца змрок.
Ты — наш край.
Ты — чырвоная груша над дзедаўскім домам,
Лістападаўскіх знічак густых фасфарычная раць,
Ты - наш сцяг, што нікому, нікому на свеце, нікому
Не дамо абсмяяць, апаганіць,
забыць ці мячом зваяваць.
Мы клянёмся табе баразной сваёй першай на полі
І апошняй раллёй, на якую ўпадзём у журбе.
Мы клянёмся табе, што ніколі,
Ніколі,
Ніколі,
Так,
Ніколі не кінем,
Не кінем,
Не кінем цябе.
Адказы на пытанні:
1. У вершы Уладзіміра Караткевіча "Беларуская песня" адчуваецца ўрачыстасць, узнёсласць, замілаванасць роднай старонкай.
2. Аўтар паўтарае пытанне "Дзе мой край?". Адказ на гэта пытанне дапамагаюць знайсці геаграфічныя і гістарычныя сведкі аб тым, як і дзе стала пралягаць мяжа нашай дзяржавы з іншымі краінамі. Устойлівымі сімваламі нашай краіны, народнымі святынямі сталі Белавежская пушча, Наваградскія вежы, Сафійскі сабор над ракой Дзвіной, азёры, бары-акіяны, родная мова.
3. Эпітэты: вечная песня, варожая кроў, высокія зоры, бары-акіяны, разлівы ільноў, асілкі-хлапцы, радасны сон, неўміручыя песні, гордая мова, чырвоная груша і інш.
Параўнанні: Дзе Сафія плыве над Дзвіною, нібы карабель, белы ветразь на сініх, як мора, азёрах, а мужчыны, як скалы, жанчыны, як радасны сон у стагах да зары, дзяўчаты, як дождж залаты, сівыя матулі, як жніўё з павуціннем, мая мова, булатны клінок.
5. Аўтар заканчвае песню радкамі клятвы роднаму краю, каб падкрэсліць сваю грамадзянскую пазіцыю як паэта і як чалавека. Ён – патрыёт сваёй радзімы, які гатовы праслаўляць яе прасторы, які любіць і беражэ сваю нацыю і карані, захоўвае гісторыю і марыць пра лепшую будучыню для яе.
6. Памер верша – трохстопны анапест. Гэты вершаваны памер дапамагае стварыць інтанацыю пералічальную, сцвярджальную, урачыстую, узнёслую.
7. Ода – урачысты, узнёслы верш, хвалебная песня ў гонар важнай падзеі, з’явы, асобы. Верш Караткевіча можна назваць одай, бо тут ёсць яе прыкметы: аўтар усхваляе сваю родную старонку, яна мае выгляд песні, акрам гэтага тут назіраецца выкарыстанне высокай, кніжнай лексікі, алегорый. Велізарную ролю адыгрываюць інтанацыйна-сінтаксічныя сродкі: клічныя сказы і рытарычныя пытанні, інверсіі, незвычайныя сінтаксічныя канструкцыі.
Да твораў велічнага, узнёслага гучання, у якіх услаўляецца родная зямля, мова, песня можна аднесці вершы Рыгора Барадуліна "Мы – беларусы", Максіма Багдановіч "Маёвая песня".