Алітэрацыя (ад лац. ad — да, пры і littera — літара) — прадвызначанае пэўнымі мастацкімі задачамі паўтарэнне ў вершаванай мове аднолькавых або падобных зычных гукаў. Напрыклад:
Там, дзе воранам вораг каркае,
Я з зямлі паўстаю і бунтую.
Дабравольная санітарка —
я
Ласкай душы братоў бінтую.
(Пятрусь Макаль. «Цётка»)
У гэтых радках адчуваецца выразная алітэрацыя на гукі р, д і т.
Прызначэнне Алітэрацыі ў вершы рознае. У. Маякоўскі падкрэсліваў:«Я звяртаюся да алітэрацыі для абрамлення, для яшчэ большага падкрэслення важнага для мяне слова. Можна звяртацца да алітэрацыі для простай гульні ў словы, для паэтычнай забавы; старыя (для нас старыя) паэты карысталіся алітэрацыяй галоўным чынам для меладычнасці, для музычнасці слова...» Пры гэтым рускі паэт адзначаў, што «дазіраваць» алітэрацыю і асананс трэба вельмі асцярожна і што гукавыя паўторы не з’яўляюцца самамэтай паэзіі.
Да ліку «найбольш тонкіх сродкаў паэтычнага ўздзеяння» адносіў алітэрацыю і асананс Максім Багдановіч. Дзякуючы перш за ўсё алітэрацыі — інструментоўцы на зычныя гукі — у шэрагу вершаў ствараецца эфект гукапераймання.
Вось як алітэрацыя на шыпячыя, свісцячыя, а таксама на р не толькі прадвызначылі музыку наступных радкоў з «Новай зямлі» Якуба Коласа, але таксама дапамаглі стварыць гукавы эфект,«слыхавое ўяўленне» (Т. Эліат) надыходу навальніцы:
А дождж шуміць, а дождж гудзе,
І бліжай-бліжай ён ідзе...
І вось жахнула бліскавіца,
Як вокамгненная крыніца,
І гром-пярун сталёвым бічам,
Бы нейкі звер сталёвым лычам,
Арэ-трасе, калоціць хмары...