Найти на сайте: параметры поиска

Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.



Якуб Колас - Крыніца

   Доўгія гады крынічка частавала ўсіх жывых істот найчысцейшай вадой, ля яе кіпела жыццё. Тара, якая дала ёй жыццё, пазірала на крынічку з любасцю маці. Аднойчы гара сказала, што чакаюцца вялікія перамены, якія могуць змяніць лес крынічкі, павярнуць яе ў іншы бок. Дачку словы маці-гары не спалохалі, а толькі зацікавілі, яна даўно ўжо хацела паглядзець на іншы свет. Гара перасцерагае крынічку, што «сярод чужынцаў яна згубіць свой воблік, сатрэцца з твару зямлі». Калі ж крыху пачакае, то ў родным краі злучыць сваю ваду з вадой іншых крыніц. «Тады б вы сталі магутнай ракой, і ў гурце вам не страшна было б каціцца ў свет: вас ніхто не адалее, і вы не страціце сябе на чужыне. Вы б ажывілі ўвесь гэты край, ён стаў бы багатым на зайздрасць чужынцам», — гаворыць маці-гара.

   Здрыганулася зямля і на шляху крынічкі лягла цяжкая глыба. Крынічка спалохалася і пабегла ў іншы бок. Асірацела маці-гара. Нядаўна шумлівае і вясёлае месца, дзе цякла крынічка, пачало заміраць і глухнуць.
   Лясны жаваранак, які адзін не пакінуў старую гару, сказаў, што да яе прыйшлі дарагія госці.
   На купінах сіўца, як слёзы, блішчалі буйныя кроплі расы — часткі крынічкі, што падалася ў свет. Кроплі прасілі даравання ў маці-гары, расказалі пра сваё бадзянне. Гара ж прамовіла: «За тое, што вы не паслухалі свае маткі і кінулі сваю радзіму, вы будзеце вечна кружыцца па свеце і ніколі не збудзеце сваёй жальбы па родных кутках...»
   Прыгрэла сонейка, заззялі і зніклі кропелькі расы.

 

 

Адказы на пытанні:

   1. Казка вельмі спадабалася. Аўтар цікава распавядае пра жыццё прыроды, а крынічка і гара паўстаюць як жывыя істоты. З-за таго, што крыніца не паслухалася сваю матулю, яе жыццё змянілася, але не ў лепшы бок. За сваю цікаўнасць і непаслухмянасць, крыніца атрымала цяжкую долю. Алегорыя вельмі нагадвае на адносіны паміж бацькамі і дзецьмі, Старэйшыя перасцерагаюць маладых, бо маюць больш вопыту, аднак далёка не заўсёды тыя жадаюць слухаць іх мудрасць…

   2. Аўтар так апавядае пра крыніцу:
   «Скажу проста: гэтая крынічка напэўна частавала сваёю вадою яшчэ вашых дзядоў-прадзедаў. Яе вада – найчысцейшыя слёзы веснавых хмарак, што ад узнікнення свету ходзяць над зямлёю такімі прыгожымі чародкамі. Яе беражкі – аксамітныя межы, з-пад гэтых аксамітаў ззяе золата жоўтых пяскоў…»
   «Але крынічка была такая скромная, такая сарамяжлівая, што нават не зварачала ўвагі на сябе самую і ніколечкі не ганарылася сабою. Цякла і цякла сабе туды, куды несла яе нязнаная сіла, нават і не думаючы пра тое, якую важную ролю аб'яднання жыцця выконвала яна».

   3. Маці крыніцы гара была засмучна тым, што:
   «Але часы змяняліся і часамі нейкі смутак ахопліваў гару. Тады яна агортвалася сіваю намёткаю і аб нечым моцна тужыла. Ніхто не ведаў, якія прычыны засмучалі гэтую добрую горку. А гара-маці, як відаць, думала аб далейшай долі свае дачкі. Чулае матчына сэрца адгадвала тое, чаго так часта не можа прадбачыць нават сталы розум, узбагачаны веданнем з'яў і ўмоў жыцця.»
   « – Мілая дачушка! Даўно я заўважаю, што ў зямлі дзеецца штось нядобрае. Чуе маё сэрца, што нейкая сіла рыхтуецца павясці цябе па другой дарозе.»
   «Я мушу перасцерагчы цябе, дачушка, – зноў сказала гара. – Наўперад ты добра падумай, а ўжо тады выбірай свой лёс. Ніхто, дачушка, не можа стрымаць твайго жадання, і ты пойдзеш туды, куды цябе так цягне твая цікавасць. Ты пойдзеш у другі бок, у другія краі панясеш сваю ваду. Праўда, ты спаткаеш шмат новых з'яў, угледзіш тое, што табе і не снілася. Але памятай, дачушка, успомніш ты сваю старую матку, успомніш аксаміты тваіх беражкоў і залатое сваё дно, і моцна-моцна пацягне цябе сюды, бо сярод чужынцаў ты згубіш свой воблік, сатрэшся з твару зямлі. А я тут буду стаяць адна, і туга разлукі з табою высушыць маё сэрца. Ты паглядзі, вунь там, бачыш, стаяць горы, а на іх расце лес. Гэта ўсё мае сваячкі, і не сягоння-заўтра яны, таксама як і я, дадуць пачаткі новым крынічкам. Яны будуць бегчы сюды, і калі б ты пачакала, дык яны зліліся б з табою: нахіл зямлі якраз ідзе ў гэты бок. Тады б вы сталі магутнай ракою, і ў гурце вам не страшна было б каціцца ў свет: вас ніхто не адолее, і вы не страціце сябе на чужыне. Вы б ажывілі ўвесь гэты край, ён стаў бы багатым на зайздрасць чужынцам.»

   4. За сваю бесклапотнасць і неабачлівасць дачушка-крынічка паплацілася наступным чынам:
   «На купінках сіўца блішчалі, як слёзы, буйныя кроплі расы.
   – Ах, мілая матуля, – загаманілі кроплі, – мы прыйшлі, бо вельмі ж смуціліся па табе ў далёкіх невядомых краях. Мы – часткі твае роднай крынічкі, што цякла з твайго сэрца. Даруй жа нам, матка, што мы не паслухалі цябе. – І расказалі аб сваім бадзянні.
   Аб чым маглі сказаць яны, падумайце самі».

   Гара – сталая і мудрая, як магла перасцерагала сваю дачушку, але тая не паслухала яе. Мне больш падабаецца матуля-гара, мне здаецца, крыніца павінна была яе паслухаць, калі б яна гэта зрабіла, то ператварылася ў вялікую раку,а не ў росныя кроплі.

   5. Радкі, у якіх сфармулявана галоўная думка казкі:

   « – За тое, што вы не паслухалі свае маткі і кінулі сваю радзіму, вы будзеце вечна кружыцца па свеце і ніколі не збудзеце сваёй жальбы па родных кутках, і нідзе не будзеце мець вы прытулку на свеце.»

   6. Афарызм Янкі Купалы «Не шукай ты шчасця, долі на чужым далёкім полі» падыходзіць у якасці парады дачушцы-крынічцы. Яна легкадумна пабегла ў іншы бог, пагрэбавала парадай матулі, якая старэйшая і мудрэйшая за яе. Яна разлічвала на нешта новае і цікавае і не цаніла таго, што было побач з ёй. За гэта атрымала горкую расплату.

   7. Умоўна твор можна падзяліць на  часткі:


1. Крынічка-прыгажуня;
2. Непакойныя думкі гары;
3. Перасцярога матулі;
4. Мары-летуценні крынічкі;
5. Новая дарога;
6. Весткі ад жаваранка;
7. Словы маці.

Похожие статьи:

Пераказы, дыктантыДзе бруяцца крыніцы

Пераказы, дыктантыКрыніца

Пераказы, дыктантыДзе сціхае плёскат крыніцы

Пераказы, дыктантыКрыніца (Паводле З. Калкоўскай)

Пераказы, дыктантыКрыніца