Дыярэза (ад грэч. dіaіrеsіs — раздзеленасць) — у антычным вершаванні замена ў стапе доўгага склада двума кароткімі. У сілаба-танічнай сістэме вершавання гэты тэрмін ужываецца для азначэння такой рытмічнай з’явы, калі дзеля захавання вершаванага памеру некалькі парушаецца граматычная форма слова, напрыклад, з’яўляецца лішні складовы галосны (замест зайграў — заіграў, пройгрыш — проігрыш), пачатковае у пасля галоснага не скарачаецца і інш. (параўн.: сінярэза). Напрыклад:
Каб не казалі пагане паміжы сабой:
Дзе ж гэта іхні той Бог ці ён глух?
Помста твая хай раздасца над хэўрай сляпой,
Помста пралітай крыві тваіх слуг.
(Янка Купала. «На біблейскія матывы»)
Арыгінальнае спалучэнне дыярэзы з сінярэзай (пачатковае ў) сустракаецца ў жартоўным вершы Рыгора Барадуліна «На імянінах у Белавежы»:
Збор няпоўны Бахуса
Ў звонкім пераплёце.
Коракі бабахаюць,
Стынуць у палёце.
Часам нескладовая група зычных вымаўляецца, як асобны склад:
А ў самай нетры дзікай
Звініць ляшчэўнік гібкі,
Там камары-музыкі
Наладжваюць скрыпкі.
(Максім Танк. «…...Амаль на краі свету»)
Нясмелы быў з начальствам,
Зусім не прабіўны.
Над кнігамі начамі
Праседжваў, дурны.
(Пімен Панчанка. «Няўдачнік»)
Дыярэзу таксама называюць словападзел, які ў вершаваным радку супадае са стопападзелам:
Пэўна,/ вас не/ ўражу:
Дзед мой/ — проста/ дзед...
(Васіль Зуёнак. «Ехаў дзед дадому»)
