Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.

Гутарка

   Гутарка - адзін з жанраў фальклорнай і аўтарскай ананімнай беларускай літаратуры ХІХ ст.; маналог або дыялог (часцей вершаваны), у якім у форме непаспешлівай, доказнай гаворкі асвятляліся вострыя сацыяльна-палітычныя (зямля, воля, адмена прыгоннага права) і маральныя (праўда і крыўда, п'янства) праблемы.
   Гутарка патрабавала зацікаўленага слухача, субяседніка. У ёй панавалі інтанацыі жывой гаворкі, народнага маўлення, што выяўляліся ў лексіцы, сінтаксісе, рытмічным ладзе. Вершаваныя гутаркі пісаліся раёшнікам, сілабічным, інтанацыйна-сказавым, сілаба-танічным вершам (чатырохстопны харэй). Асаблівае распаўсюджанне набылі "Гутарка Данілы са Сцяпанам", "Гутарка ў карчме", "Гутарка старога дзеда", "Вось цяпер які люд стаў", "Сход", "Гутарка Паўлюка" і інш.
   Гутаркі аказалі пэўнае ўздзеянне на асобныя літаратурныя віды - верш, паэму, апавяданне, прадвызначыўшы дыялагічную форму некаторых з іх. Пад уздзеяннем вершаваных гутарак узніклі празаічныя мастацка-публіцыстычныя гутаркі ("Перадсмяротны разгавор пустэльніка Пятра", "Дзядзька Антон, або Гутарка аб усім чыста, што баліць, а чаму баліць - не ведаем" і інш.). З пачатку ХХ ст. гэты жанр у фальклоры не сустракаецца.

Крыніцы артыкулаў:

Рагойша В. П. Літаратуразнаўчы слоўнік: тэрміны i паняцці: для школьнікаў i абітурыентаў – Мінск: Народная асвета, 2009. – 303 с.
Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. – 3-е выд. – Мінск: Беларуская навука, 2004. – 576 с.
Слоўнік лінгвастылістычных і тэксталагічных тэрмінаў. Складальнікі: Абабурка М. В., Казімірская Т. А, Саўчанка В. М. – Магілёў: УА «МДУ імя А. А. Куляшова», 2012. – 284 с.

Тэорыя літаратуры: дапаможнік для студэнтаў філалагічных спецыяльнасцей ВНУ / В.І. Яцухна; Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Ф. Скарыны. – Гомель: ГДУ імя Ф. Скарыны», 2006. – 279 с.