Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.

Афарызм

Афарызм (гр. aphorismos - выказванне) - выслоўе, у якім у трапнай, лаканічнай форме выказана значная і арыгінальная думка. Найбольш удалыя афарызмы становяцца агульнавядомымі і могуць перайсці ў фальклор, зрабіцца прыказкамі. Крыніцай афарызмаў з'яўляюцца творы навуковыя, публіцыстычныя ("Рэвалюцыі - лакаматывы гісторыі", "Рэлігія - опіум народу /Карл Маркс/; "Лепш менш, ды лепш", "Вучыцца., вучыцца і вучыцца" /У. Ленін/), але найбольш часта - мастацкія, у тым ліку паэтычныя.

Вось некалькі афарызмаў з твораў беларускіх пісьменнікаў: "Дум не скуеш ланцугамі" (Янка Купала), "Хваробы лечаць і атрутамі" (Максім Багдановіч), "Кожны чалавек - гэта цэлы свет", "Дзе прайшло маленства., там пачынаецца Радзіма (Кузьма Чорны), "Лес не сякуць языкамі" (Кандрат Крапіва), "Неспакой не лечыць адзінота, адзіноту лечыць неспакой", "Зямля - не процілегласць акіяна, яна - яго каменная пасцель" (Аркадзь Куляшоў).

Да афарызмаў блізкія крылатыя словы, якія вобразна вызначаюць нейкую жыццёвую з'яву, даюць ёй эмацыянальна-экспрэсіўную ацэнку. Аднак калі афарызм - гэта цэлае меркаванне пра што-небудзь, крылатае слова - толькі частка меркавання: "Будзем сеяць, беларусы" (Пятрусь Броўка), "Плячысты на жывот" (Кандрат Крапіва) і г. д. Афарызмы выступаюць часам і як самастойны літаратурны жанр. Сярод аўтараў, што працуюць у гэтым жанры, вядомыя П. Шыбут, Марцін Коўзкі і інш.

Лепшыя афарызмы беларускіх пісьменнікаў сабраны ў кнігах Ф. Янкоўскага "Крылатыя словы і афарызмы"(1960) і А. Леванюк "Час, жыццё, людзі... Беларускі літаратурны афарызм" (2001).

Крыніцы артыкулаў:

Рагойша В. П. Літаратуразнаўчы слоўнік: тэрміны i паняцці: для школьнікаў i абітурыентаў – Мінск: Народная асвета, 2009. – 303 с.
Рагойша В. П. Паэтычны слоўнік. – 3-е выд. – Мінск: Беларуская навука, 2004. – 576 с.
Слоўнік лінгвастылістычных і тэксталагічных тэрмінаў. Складальнікі: Абабурка М. В., Казімірская Т. А, Саўчанка В. М. – Магілёў: УА «МДУ імя А. А. Куляшова», 2012. – 284 с.

Тэорыя літаратуры: дапаможнік для студэнтаў філалагічных спецыяльнасцей ВНУ / В.І. Яцухна; Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Гомельскі дзяржаўны універсітэт імя Ф. Скарыны. – Гомель: ГДУ імя Ф. Скарыны», 2006. – 279 с.