Найти на сайте: параметры поиска

Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.



Іронія

   Іронія (ад грэч. eironeia — прытворства, насмешка) — прыхаваная насмешка, якая выступае за знешняй пачцівасцю выказвання. Так, у адной народнай вясельнай песні маці маладой ад імя зяця іранічна гаворыць:

 

Я ж тваю дачушку шанаваць буду:
То прутом, то кнутом,
То дубінай, то лутом,
То качалачкай,
Буду называць усё каханачкай.


   У вядомай песні «Чаму ж мне не пець?» іранічна апавядаецца пра «парадачак» у хаце, у якой «павучок на сценцы кросенцы снуець... парсючок пад лаўкаю бульбачку грызець... дзіцё ў калысачцы, як бычок, равець».
   Выкарыстоўваецца іронія ў многіх жанрах вуснай народнай творчасці — прыказках і прымаўках, загадках, анекдотах, устойлівых вобразных параўнаннях, прыгаворах і інш. (На чужой старане і рак рыба. Ці то свінні елі, ці шляхта папасвалася. Багаты як пагарэлец. Весела як рыбцы на кручку. Прыйшоўся як вол да карэты).
   Што да мастацкай літаратуры, то іронія вызначае мастацкую своеасаблівасць многіх сатырычных твораў — сатырычных вершаў, эпіграм, эпітафій, пародый, баек і інш. Вось прыклад іронія ў байцы Кандрата Крапівы «Махальнік Іваноў»:

 

А ваенком дык Іванова нават пахваліў :
— Ты,— кажа,— Іваноў, сапраўдны падхалім.


   Надзвычай яскрава выяўленчая роля іроніі увасобілася ў рэвалюцыйным вершы Цёткі «Хрэст на свабоду». Шматразовы іранічны паўтор «Так і трэба! » дапамагае ярчэй паказаць самадзяржаўную рэчаіснасць з яе здзекам над працоўным народам, выявіць аўтарскія адносіны да падзей студзеня 1905 г.
   Да іроніі часта звяртаўся Янка Купала («А ты, браце, спі! », «Янка і свабода», «На добры стары лад»,«Люлі, люлі, мужычок» і інш.).
    Іронія можа мець значэнне не толькі тропа, але і своеасаблівага мастацкага прынцыпу асэнсавання рэчаіснасці, асмяяння з так званым двайным сэнсам, падтэкстам.
   Злосна-з'едлівая іронія называецца сарказмам.