Найти на сайте: параметры поиска

Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.



Джэк Лондан - Белы клык

   Бацька Белага Клыка - воўк, маці, Кіч - напалову ваўчыца, напалову сабака. Пакуль яшчэ ў яго няма імя. Ён нарадзіўся ў Паўночнай Глушы і выжыў адзіны з усяго вывадка. На Поўначы часта даводзіцца галадаць, гэта і загубіла яго сясцёр і братоў. Бацька, аднавокі воўк, неўзабаве гіне ў няроўнай сутычцы з рыссю. Ваўчок і маці застаюцца ўдваіх, ён часта суправаджае ваўчыцу на паляванне і неўзабаве пачынае спасцігаць "закон здабычы": ясі - ці з'ядуць цябе самога. Ваўчок не можа ясна сфармуляваць яго, а проста жыве па ім. Акрамя закона здабычы, існуе мноства іншых, якіх варта слухацца. Жыццё, якое кіпіць у ваўчка, сілы, якія кіруюць яго целам, служаць яму невычэрпнай крыніцай шчасця.
   Свет поўны нечаканасцяў, і аднойчы па дарозе да ручая ваўчок натрапіў на незнаёмых яму істот - людзей. Ён не ўцякае, а прыпадае да зямлі, "скаваны страхам і гатовы выявіць тую пакорлівасць, з якой яго даўні продак ішоў да чалавека, каб пагрэцца ў разведзенага ім вогнішча". Адзін з індзейцаў падыходзіць бліжэй, і калі яго рука кранаецца да ваўчка, той хапае яе зубамі і тут жа атрымлівае ўдар па галаве. Ваўчок скуголіць ад болю і жаху, маці спяшаецца яму на дапамогу, і раптам адзін з індзейцаў крычыць: "Кіч!", пазнаўшы ў ёй свайго сабаку. Ваўчок з жахамі і здзіўленнем глядзіць, як яго бясстрашная маці-ваўчыца паўзе на жываце да індзейца. Шэры Бобр зноў становіцца гаспадаром Кіч. Яму ж цяпер належыць і ваўчок, якому ён дае імя - Белы Клык.
   Беламу Клыку цяжка прывыкаць да новага жыцця ў стойбішчы індзейцаў: ён няспынна вымушаны адбівацца ад сабак, яму даводзіцца строга выконваць законы людзей, якіх ён лічыць багамі, часцяком жорсткімі, часам - справядлівымі. Ён разумее, што "цела бога свяшчэнна", і ніколі больш не спрабуе ўкусіць чалавека. Выклікаючы ў сваіх братоў і ў людзей толькі адну нянавісць і вечна варагуючы з усімі, Белы Клык развіваецца хутка, але аднабакова. Пры такім жыцці ў ім не могуць зарадзіцца ні добрыя пачуцці, ні патрэба ў ласцы. Але ў спрыце і хітрасці з ім не можа параўнацца ніхто; ён бегае хутчэй за ўсіх астатніх сабак, разлютавана б'ецца і разумнейшы, чым яны. Інакш яму не выжыць. Падчас змены месца стойбішча Белы Клык ўцякае, але, апынуўшыся адзін, адчувае страх і адзіноту. Ён шукае індзейцаў. Белы Клык становіцца ездавы сабакам. Праз нейкі час яго ставяць у пачатку запрэжкі, што яшчэ ўзмацняе нянавісць да яго яго сабратаў, якімі ён кіруе з лютай непахіснасцю. Руплівая праца ў запрэжцы умацоўвае сілы Белага Клыка і яго разумовае развіццё завяршаецца. Свет вакол суровы і жорсткі, і ў Белага Клыка няма на гэты конт ніякіх ілюзій. Адданасць чалавеку становіцца для яго законам, і з ваўчка, які нарадзіўся на волі, атрымліваецца сабака, у якой шмат воўчага, і ўсё ж гэта сабака, а не воўк.
   Шэры Бобр прывозіць у Форт Юкон некалькі цюкоў з мяхамі і цюк з макасінамі і рукавіцамі, спадзеючыся на вялікую нажыву. Ацаніўшы попыт на свой тавар, ён вырашае гандляваць не спяшаючыся. У Форце Белы клык упершыню бачыць белых людзей, і яны здаюцца яму багамі, якія валодаюць яшчэ большай магутнасцю, чым індзейцы. Але норавы багоў на Поўначы даволі грубыя. Адно з любімых забавак - бойкі, якія ладзяць мясцовыя сабакі з сабакамі, якія толькі што прыехалі разам з новымі гаспадарамі на параходзе. У гэтым занятку Беламу Клыку няма роўных. Сярод старажылаў ёсць чалавек, якому сабачыя бойкі дастаўляюць асаблівае задавальненне. Гэта злосны чалавек, які выконвае ўсякую брудную працу, баязлівец і вырадак варты жалю па мянушцы Прыгажун Сміт. Аднойчы, падпаіўшы Шэрага Бабра, Прыгажун Сміт купляе ў яго Белага Клыка і самымі жорсткімі збіццём прымушае таго зразумець, хто яго новы гаспадар. Белы Клык ненавідзіць гэтага вар'ята, але вымушаны падпарадкоўвацца яму. Прыгажун Сміт робіць з Белага Клыка гэткага прафесійнага байца для сабачых баёў. Для звар'яцелага ад нянавісці, зацкаванага Белага Клыка бойка становіцца адзіным спосабам праявіць сябе, ён нязменна выходзіць пераможцам, а Прыгажун Сміт збірае грошы з гледачоў, якія прайгралі заклад. Але бойка з бульдогам ледзь не становіцца для Белага Клыка фатальнай. Бульдог чапляецца яму ў грудзі і, не расціскаючы сківіц, вісіць на ім, перахапляючы зубамі ўсё вышэй і падбіраючыся да горла. Прыгажун Сміт бачыць, што бой прайграны ён, страціўшы рэшткі розуму, пачынае біць Белага Клыка і таптаць яго нагамі. Сабаку ратуе высокі малады чалавек, прыезджы інжынер з прыіскаў, Уідан Скот. Расшчапіўшы з дапамогай рэвальвернага дула сківіцы бульдога, ён вызваляе Белага Клыка ад смяротнай хваткі праціўніка і выкупляе сабаку ў Прыгажуна Сміта.
   Белы Клык даволі хутка прыходзіць у сябе і дэманструе новаму гаспадару сваю злосць і лютасць. Але ў Скота хапае цярпення прыручыць сабаку ласкай, і гэта абуджае ў Белага Клыка ўсе тыя пачуцці, якія драмалі і ўжо напалову заглухлі ў ім. Скот задаецца мэтай узнагародзіць Белага Клыка за ўсё тое, што таму прыйшлося перанесці, "загладзіць той грэх, у якім чалавек быў варты перад ім". За любоў Белы Клык плаціць любоўю. Але гаспадар нечакана з'язджае, Белы Клык губляе цікавасць да ўсяго на свеце і гатовы памерці. А па вяртанні Скота ўпершыню падыходзіць і прыціскаецца да яго галавой. Аднойчы ўвечары побач з домам Скота чуецца рык і нейкія крыкі. Гэта Прыгажун Сміт беспаспяхова спрабаваў вывесці Белага Клыка, але паплаціўся за гэта. Уідан Скоту трэба хутка вяртацца дадому, у Каліфорнію, і ён спачатку не збіраецца браць з сабою сабаку - наўрад ці той вынесе жыццё ў гарачым клімаце. Але чым бліжэй ад'езд, тым больш хвалюецца Белы Клык, а інжынер вагаецца, але ўсё ж такі пакідае сабаку. Але калі Белы Клык, разбіўшы вакно, выбіраецца з замкнёнага дома і звяртаецца да трапу парахода, сэрца Скота не вытрымлівае.
   У Каліфорніі Беламу Клыку даводзіцца прывыкаць да зусім новых умоў, і гэта ў яго атрымоўваецца. Аўчарка Коллі, якая доўга надакучала сабаку, становіцца ў рэшце рэшт яго сяброўкай. Белы Клык пачынае любіць дзетак Скота, яму падабаецца і бацька Уідан, суддзя. Беламу Клыку атрымоўваецца зберагчы суддзю Скота ад помсты аднаго з асуджаных злачынцаў Джыма Хола. Белы Клык загрыз Хола, але той усадзіў у сабаку тры кулі, у сутычцы зламалася задняя лапа і некалькі рэбраў. Лекары лічаць, што ў Белага Клыка няма ніякіх шанцаў выжыць, але "Паўночная Глуш узнагародзіла яго жалезным арганізмам і жывучасцю". Пасля доўгага выздараўлення з Белага Клыка здымаюць апошнюю гіпсавую павязку, апошні бінт, і ён, хістаючыся, выходзіць на сонечны лужок. Падпаўзаюць шчанюкі, яго і Коллі, і ён, лежачы на сонейку, павольна апускаецца ў дрымоту.