Найти на сайте: параметры поиска

Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.



Мікола Чарняўскі - «Акадэмія»... на колах

Увага!!! Поўны змест

   Палявая дарога, выбітая грузавікамі, трактарамі ды вазамі, стужкай вілася ўдалячынь, то ўзбягаючы на пагоркі, то збягаючы з іх. Яны зелянелі ад канюшыны, жаўцелі ад аўсяных мяцёлак, разбягаліся ў стрэлках бульбяных разораў.
   Бульба/адцвіла, але яе лістота, цёмна-зялёная, разлапістая, прыпарушаная пылам, не думала вянуць ці засыхаць. Андрэйка думаў, што зараз яны мінуць бульбяны палетак, выберуцца на раўнейшую дарогу, ды бацька нечакана прытармазіў, шчоўкнуў дзверцамі. Сышоў з дарогі, пераступіў пяць ці шэсць разораў-баразён, нахіліўся над бульбоўнікам, пачаў прыглядацца да яго, расхінаць кусты рукамі. Праз хвіліну-другую, задаволены, вярнуўся да машыны.
   – Здаецца, усё нармальна... Не відаць разбойніка паласатага...
   – Тата, што ты там шукаў? Згубіў што ці так сабе?
   – Шукаў, каб не згубіць, – загадкава адказаў бацька.
   – А што ты можаш згубіць тут? – зноў пацікавіўся Андрэйка.
   – Тоны, дзесяткі тон бульбы.
   – Ты як скажаш, тата! На бульбе губляць... бульбу! – Яму здалося, што бацька пакеплівае з яго.
   – Пра жука каларадскага чуў? – ужо сур’ёзна запытаўся бацька.
   – Як не чуў? – здзівіўся Андрэйка. – Нават бачыў яго. Як божая кароўка, але крыльцы ў чорную палоску. Бабуля з агарода прыносіла, паказвала мне. Я яшчэ дапамагаў збіраць іх на бульбе ў бляшаначку і паліць на дарожцы. Аднаго разу бачыў, як гэты жук двор перапаўзаў...
   – На сваім агародзе яго і сабраць можна, – пагадзіўся бацька. – А на такім полі? Даводзіцца ядахімікаты прымяняць. Бо гэты жучок – шкоднік вялікі. Пражэрлівы надта. Калі не знішчыць у час, усё лісце на бульбе з’есць. Ты думаў, з бульбаю прасцей простага: вясною пасадзіў, улетку – абагнаў, увосень – выкапаў і, калі ласка, еш яе, гарачанькую, сопкую? О не! У яе столькі ворагаў! Калі каларадскага жука выявіць лёгка, дык нематоду не адразу разгледзіш. Надта ж хітрая, шэльма!
   – Хто, хто?
   – Нематода, – паўтарыў бацька. – Хітры, каварны вораг. Не лісце, а карані з’ядае, клубні. Калечыць – глядзець балюча! На нашых палетках гэтай шкодніцы, дзякуй богу, я пакуль не заўважыў, – працягваў далей бацька. – Мы з ёю яшчэ севазваротам змагаемся.
   – Чым, чым? – перапытаў Андрэйка.
   – Севазваротам, – паўтарыў бацька. – Як табе тут растлумачыць?.. На адным і тым жа полі мы не сеем запар адну і тую ж культуру. На гэтым полі, дзе мы стаім, летась жыта расло, наступнай вясною ячмень ці авёс з вікаю пасеем, потым лён. Бульба вернецца сюды не скора, гады праз тры-чатыры. Не дачакаецца яе тут нематода, згіне...
   Ён замаўчаў, потым зноў звярнуўся да Андрэйкі:
   – Ты не задумваўся, чаму я, калі збіраюся на рыбалку, прымушаю цябе капаць чарвякоў каля хаты, на сваім агародзе?
   – Бо яно бліжэй, – разважліва-ўпэўнена адказаў Андрэйка. – Не паедзеш жа іх у полі шукаць.
   – А ў полі іх асабліва і не накапаеш, – падхапіў бацька. – Разумееш, баяцца яны мінеральных угнаенняў, хіміі баяцца. Рэдка сустрэнеш цяпер у полі дажджавога чарвяка. А чарвяк – той жа плуг для зямелькі...
   Гэта было навіною для Андрэйкі. Ён ніяк не мог уявіць дажджавога чарвяка... плугам.
   Бацька, захапіўшыся размовай, даводзіў думку да канца:
   – Выходзіць, правільна людзі прыдумалі: «Век жыві – век вучыся». Ды ўжо не ў той акадэміі, дзе ўсё па кніжках ды на словах, а тут, у гэтай «акадэміі»... на колах. – I ён паказаў на машыну, на шырокі палявы прастор, што вабна і таямніча рассцілаўся перад імі. – Але хопіць лекцый. На колькі хвілін прычынім нашу «акадэмію». Ты згодны?
   – Калі трэба, то згодны. А куды цяпер?
   – Ёсць адзін палетак у мяне, за Гузельскай гарою. Баюся, ці не пераспела жыта на ім, ці не палегла. Зямля там камяністая. Спытаеш, чаму не прыбіраем каменне? Збіраем, сцягваем у крушні, а яно, ліха на яго, расце. Як пустазелле тое... Каб не ламаць тэхніку, вырашылі гэта поле апошнім убіраць. Але ж і ўраджай страціць можна, абсыплюцца каласы... Ды я яго на заметку ўзяў яшчэ па адной прычыне... – Бацька вымавіў апошнія словы загадкава, таямніча.

Похожие статьи:

Мікола ЧарняўскіМікола Чарняўскі - Ёлка

Міхась ЧарняўскіМіхась Чарняўскі - Вогнепаклоннікі

Мікола ЧарняўскіМікола Чарняўскі - Каго баіцца зубр?

Мікола ЧарняўскіМікола Чарняўскі - Вясёлка над полем

Мікола ЧарняўскіМікола Чарняўскі - Змайстравалі сані