Прывезлі бурштын

   Вялікая вайна, што доўгі час вялася з паўночнымі плямёнамі, неяк супынілася сама сабою. Відаць, абодва бакі нарэшце стаміліся рабаваць, паліць і нішчыць.
   Аднойчы на глухім беразе Дзвіны сустрэліся дзве групы паляўнічых з варожых плямён. Сустрэліся і ўпершыню за многія гады не схапіліся за зброю, а моўчкі разышліся, кожны ў свой бок. Так і пайшло: калі даводзілася сустракацца, разміналіся. І ніхто не ўспамінаў пра святыя законы кроўнай помсты, бо ўжо даўно не маглі далічыцца, у каго болей забітых і хто каму застаўся вінен гэтай помсты...
   І вось у адзін дзень у канцы вясны, калі спала паводка і Дзвіна паспакайнела, з нізу ракі паказаўся човен з двума веслярамі. Ён паволі сунуўся супраць плыні паўз бераг, а затым скіраваўся да камяністага вострава пасярод ракі. Да яго і прыстаў.
   – Ды гэта ж прывезлі бурштын, – нарэшце здагадаліся старэйшыя, – сонечны камень з берагоў салёнага возера, якому няма канца-краю!
   У мірны час, такі далёкі зараз, што нават не верылася, ці быў ён, па рацэ на чаўнах і проста пешшу па беразе кіраваліся ў розныя напрамкі людзі з торбамі цераз плячо. Ішлі да суседзяў на мену. Везлі і неслі, што хто меў, – бурштын, крэмень, охру, зерне, сабаліныя шкуркі.
   І яшчэ ўспомнілі старэйшыя (пра гэта ім расказвалі дзяды), што калісьці так і абменьваліся на гэтым востраве, завочна, пакідаючы тавар на выбар і беручы сабе ў абмен, што прыгледзелася.
   Праз нейкі час човен з веслярамі пакінуў востраў і паплыў уніз па рацэ. Затым знік за паваротам. Прыбеглі разведчыкі і паведамілі, што паўночныя людзі спыніліся за вусцем. На бераг не выходзяць, сядзяць у чоўне. Іншых жа чужакоў у наваколлі не відаць. Значыць, тыя ў чоўне будуць вяртацца, каб зірнуць, што паклалі ў абмен на бурштын.
   Пераканаўшыся, што людзі з паўночнага племені ўсур’ёз хочуць пачаць мену і што гэта ніякія не ваенныя хітрыкі, паплылі на востраў. Там на вялікім плоскім камені ляжала разасланая шкура, а на ёй выкладзены розныя бурштынавыя вырабы: масіўныя пацеркі-падвескі, доўгія трубачкі, плоскія пярсцёнкі, круглыя і квадратныя гузікі. Цэлае багацце!
   Вырашылі не скупіцца і мясцовыя жыхары. Разаслалі побач таксама шкуру забітага мядзведзя і выклалі на яе адмыслова падабраныя кавалкі крэменю, нарыхтоўкі крамянёвых сякер, гурбачкі доўгіх вастрарэберных пласцінак. Усё гэта было неабходна для вырабу прылад працы, а ўласнага крэменю ў зямлі паўночных плямён не было.
   Прышэльцы забралі ўвесь крэмень і ў дадатак да прывезенага раней тавару пакінулі цудоўныя бурштынавыя каралі – нанізаныя на сухажылле адпаліраваныя падвескі. Мусіць, гэтыя каралі былі падарункам людзей з поўначы ў знак таго, што яны хацелі б і надалей прыплываць сюды, абменьваць бурштын на крэмень, што яны хацелі б жыць мірна.
(419 слоў)

Паводле М. Чарняўскага