Аліса ў краіне цудаў

   З часу, калі амаль 150 гадоў таму матэматык Чарлз Доджсан (Льюіс Кэрал) выдаў сваю кніжку пра прыгоды маленькай брытанкі Алісы, было зроблена безліч спроб перакласці тую кніжку на іншыя мовы, а таксама на мову мультфільмаў, кінастужак, мюзіклаў і камп’ютарных гульняў. Прыгадаем хаця б крыху саладжавую (што паробіш – час быў такі!) дыснэеўскую пастаноўку ў 1951 годзе або складаны паводле мультыплікацыйнай тэхнікі савецкі мюзікл Яфрэма Пружанскага з дасціпнымі песнямі Уладзіміра Высоцкага (1981). Або эксперыментальную, сюррэалістычную дазвання «Аленку ў краіне Дзіву» (1988) чэшскага рэжысёра Яна Шванкмаера, дзе скрушная на галаву Аліса трапляе ў галюцынацыйны сон.
   У кнігацэнтрычнай беларускай культуры «Алісу» перакладалі ажно тры перакладчыкі. Паэт Макс Шчур абеларушваў нават імя галоўнай гераіні: Аліса зрабілася Алесяй (а Краіна Цудаў – Дзівоснай краінай). Вера Бурлак дадала да гэтага шэрагу Гутата і Гуляля (анг. Tweedledum і Tweedledee, рус. Труляля і Траляля) і Мармазяўра (ён жа англійскі Jabberwocky (Джабервокі) і расійскі Бармаглот). А яшчэ ёсць карпатлівы пераклад віцьбіча Дзяніса Мускага.
   «Аліса ў Краіне Цудаў» ЗША, 108 хвілін, казка, прыгоды. Рэжысёр – Цім Бёртан. У ролях: Джоні Дэп, Хэлена Бонэм-Картэр. Ці не самы паспяховы дзівак Галівуда Цім Бёртан зняў казку для дзяцей. «Эдвард – рукі-нажніцы», «Вялікая рыбіна», «Шакаладная фабрыка Чарлі» – усё гэта былі дзівосныя прытчы для дарослых, чароўныя няказкі. Кранальныя гісторыі пра неўладкаваных, але абаяльных фрыкаў, якія робяць свет прыгажэйшым. Але рэжысёрскае сэрца, відаць, не жалезнае (колькі можна быць інакшым?), і таму сустракайце: фільм са спецэфектамі і хэпі-эндам паводле дыснэеўскага канону. Амаль. Як там усё будзе? (Уладальнікі квіткоў! Не чытайце гэты абзац!) Замест Уондэрлэнда (Дзівоснай краіны) у Бёртана – Андэрлэнд (Ніжні свет). Замест малой і – чаго граху хаваць – крыху нуднаватай кэралаўскай Алісы – дваццацігадовая бунтаўніца хутчэй з дваццатага стагоддзя, чым з дзевятнаццатага, якая дае рады жудаснай пачвары з мячом у руках, а ў дадатак падумвае пра кар’еру дырэктаркі гандлёвай кампаніі. Пасярод заручынаў з гідкім хлопцам Аліса ўцякае ў Краіну Цудаў, краіну сваіх, здавалася, мараў. Каб вырашыць свае ўнутраныя праблемы ў гэтым свеце, у дзівоснай ягонай паралелі, дзяўчо змагаецца за вызваленне сяброў і нават абезгалоўлівае жахлівага Мармазяўра (а ў стужцы ён не такі смешны, як яго імя).
(335 слоў)

(З газеты «Наша ніва»)