Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.
Васіль Быкаў - Страта
Узвод абараняў вёску ад фашыстаў. Маладзенькага радавога Матузку адправілі на дапамогу дасведчанаму кулямётчыку, які ў адзіночку абараняў правы фланг.
Матузка – малады, неспрактыкаваны салдат, тонкі, невысокі, з кірпатым хлапечым тварам, смелы і адказны.
Матузка ваяваў ужо не адзін тыдзень, але ў сапраўдным баі яшчэ не ўдзельнічаў. Гэта было яго першае самастойнае баявое заданне, і радавому здавалася, што сёння ён сустрэнецца з ворагам твар у твар.
Пакуль Матузка задворкамі дабіраўся да старой прысадзістай лазні, каля якой знаходзіўся непрыкрыты правы фланг узвода, на другім канцы вёскі пачаўся бой. Кулямётчык Галкін сустрэў гаваркога Матузку не вельмі ветліва.
Галкін – дасведчаны кулямётчык, узнагароджаны медалём «За адвагу», таксама малады, але здаецца старэйшым за свае гады, з мужнымі, грубаватымі рысамі твару і панурым позіркам, сур’ёзны, маўклівы.
Галкіну было не да размоў, ён разумеў, што асноўныя сілы ўзвода – на другім баку вёскі, і ў выпадку атакі яго ніхто не падтрымае. Ён уважліва назіраў, што адбываецца на баку ворага.
Бой скончыўся праз гадзіну, але потым фашысты атакавалі правы фланг. Галкін пачаў абстрэльваць іх з кулямёта. Матузка страляў з вінтоўкі. З-за моцнага хвалявання ў бой ён уступіў не адразу.
…Матузка… стрэліць не здолеў. Нешта сціснула грудзі, слабасць разлілася па целе. Толькі цяпер ён адчуў, што пачалося тое галоўнае, да чаго ён рыхтаваўся ўвесь гэты час.
Сустрэўшы рашучы адпор, фашысты адступілі.
Наступныя некалькі гадзін было ціха. Галкін і Матузка пазнаёміліся, перакусілі, а потым доўга назіралі за варожым бокам, знемагаючы ад спякоты. Здавалася, фашысты кінулі намер авалодаць вёскай і вырашылі абысці яе, але Галкін, вопытны баец, працягваў выконваць загад.
У другой палове дня фашысты раптоўна пачалі абстрэльваць правы фланг з мінамётаў і пад агнявым прыкрыццём пайшлі ў атаку. Ворагі зразумелі, "што сілы ля лазні невялікія і кароткім імклівым ударам можна знішчыць дакучлівую перашкоду". Яны перастроіліся і рушылі да лазні кароткімі перабежкамі. На іншым канцы вёскі таксама пачаўся бой.
Высокая трава добра хавала фашыстаў, забіваць іх з кулямёта па адным было пустым марнаваннем патронаў. Галкін уручыў Матузцы кулямёт, загадаў абысці ворага і адкрыць агонь з боку, а сам узяў вінтоўку і застаўся ў лазні адцягваць увагу.
Пакуль Матузка абыходзіў ворага, фашысты паспелі прабрацца далёка, малады салдат аказаўся ў іх у тыле і адкрыў агонь. У неба ўзляцела ракета, і фашысты пачалі паспешліва адыходзіць. Матузка страляў ім услед.
Нястрымная весялосць ахапіла кулямётчыка. Аглушаны выбухамі і стрэламі, ён на ўсё горла крычаў адно і тое ж зларадна-дураслівае:
– Ага-а! Ага-а! Ага-а!
Калі ацалелыя фашысты схаваліся з вачэй, а перад лазняй з’явіўся ланцуг савецкіх байцоў, Матузка ўскінуў на плечы кулямёт і паспяшаўся да Галкіна. У лазні ён заспеў групу афіцэраў, старэйшы па званні загадаў прыставіць Матузку да ўзнагароды. Галкіна там не было, і салдат адправіўся шукаць яго.
Дабраўшыся да свайго ўзвода, Матузка даведаўся, што Галкін загінуў.
Нешта цяжкае і душнае навалілася на Матузку, перахапіла дыханне. Захісталася перад вачыма дарога. Ён апусціўся на пыльную абочыну і абхапіў рукамі кулямёт.
Калі ўзвод пачаў строіцца, Матузка ўстаў туды, дзе звычайна станавіліся ручныя кулямётчыкі.
Похожие статьи:
Васіль Быкаў → Васіль Быкаў - Сотнікаў
Васіль Быкаў → Васіль Быкаў - Аблава
Генрых Далідовіч → Генрых Далідовіч - Страта