Увага!!! Невялікія апавяданні і вершы пададзены ў поўным варыянце.

Сучасная драматургія Беларусі

   Калісьці за савецкім часам нацыянальная драматургія атрымала значны рэзананс і вядомасць далёка за межамі Беларусі, бо на сцэнах многіх краін з поспехам ставіліся п'есы Андрэя Макаёнка, Алеся Петрашкевіча, Міколы Матукоўскага, Анатоля Дзялендзіка, Аляксея Дударава і некаторых іншых драматургаў. Сучасная драматургія постсавецкага часу менш вядомая ў вялікім свеце, але, тым не менш, яна працягвае развівацца, займела несумненныя поспехі ў мастацкім асэнсаванні розных з'яў і канфліктаў жыцця, часу, гісторыі. Слушна адзначае драматург Сяргей Кавалёў, што "сучасная беларуская драматургія значна больш разнастайная, як у тэматычным, так і ў жанравым плане, за беларускую савецкую драматургію".
   З другой паловы 80-х гадоў на ніве беларускай драматургіі і тэатра азначылася прыкметнае ажыўленне, прыйшоў час разняволеных эстэтычных пошукаў, пачала ўсталёўвацца ідэя актыўнага развіцця нацыянальнага драматургічнага мастацтва. Драматургію папоўнілі маладыя таленавітыя аўтары, якія сваімі неардынарнымі п'есамі адчувальна абнавілі тэатральнае жыццё Беларусі. З выхадам у 1992 годзе часопіса "Тэатральная творчасць" (першапачатковая назва "Тэатральная Беларусь"), а пазней і альманаха "Беларуская драматургія" з'явілася магчымасць аператыўнага друкавання новых твораў драматургаў. Акрамя гэтага, за апошнія гады пабачылі свет нямала Зборнікаў п'ес сучасных аўтараў — "Сучасная беларуская п'еса" (два Зборнікі — 1992 і 1997), "Драўляны Рыцар" (1992), "Жывая вада" (1994), "Сінязорка" (1995) і некаторыя іншыя.
   У 90-я гады пачаў шырэй адраджацца беларускі тэатр, прыкметна ўзбагаціўся яго арыгінальны рэпертуар. Першачарговую ролю ў гэтым плане адыграў Дзяржаўны тэатр-лабараторыя нацыянальнай драматургіі "Вольная сцэна", які быў заснаваны ў 1991 годзе (цяпер — Рэспубліканскі тэатр беларускай драматургіі). На сцэне гэтага тэатра пастаўлены спектаклі па п'есах Уладзіміра Сауліча "Сабака з залатым зубам", Міколы Арахоўскага "Ку-ку", Раісы Баравіковай "Барбара Радзівіл", I. Сідарука "Галава", "Плач, саксафон...", Максіма Клімковіча і Міраслава Шайбака "Vitabrevis...", Міколы Казачонка "Часны сектар", Сяргея Кавалёва "Заложніца кахання" і інш. Вялікая заслуга ў фармаванні беларускага драматургічнага рэпертуару ў першую чаргу належыць галоўнаму рэжысёру "Вольнай сцэны" Валерыю Мазынскаму. На IV Міжнародным фестывалі "Белая Вежа-99" п'еса Сяргея Кавалёва "Стомлены д'ябал" у пастаноўцы рэжысёра Рыда Таліпава выклікала вялікі поспех у гледачоў, спектакль атрымаў Гран-пры, а аўтар-драматург адзначаны дыпломам "За ўклад у развіццё лепшых традыцый нацыянальнай драматурга". "Вольная сцэна" адкрыла гледачам імёны маладых аўтараў, яскрава засведчыла, што без развіцця ўласна беларускага рэпертуару няма будучыні ў нацыянальнага тэатра.
   За апошняе дзесяцігоддзе старэйшы Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы даў яркае жыццё такім творам сучасных драматургаў, як "Звон — не малітва" Івана Чыгрынава, "Мудрамер" Міколы Матукоўскага, "Страсці па Аўдзею" (другая назва — "Крык на хутары") Уладзіміра Бутрамеева, "Князь Вітаўт" ("Купала") Аляксея Дударава, "Смак яблыка" Анатоля Дзялендзіка, "Дагарэла свечачка..." Алеся Петрашкевіча, "Крывавая Мэры" Зміцера Бойкі (апошнія дзве п'есы пастаўлены на малой сцэне Купалаўскага тэатра) і інш. Пазітыўнай з'явай сучаснасці сталі і тыя факты, што ў рэспубліцы прыкметна разгарнуўся студыйны тэатральны рух, узніклі драматычныя тэатры ў Слоніме, Маладзечне, Мазыры.
   90-я гады для беларускай драмы, як паказала літаратурная практыка, сталі часам эстэтычных шуканняў. Сёння назіраецца павышаная ўвага да вопыту сусветнага драматургічнага і тэатральнага мастацтва, яго кампазіцыйна-стылёвых форм і сродкаў выказвання, пра што могуць пасведчыць хаця б "Драматургічныя тэксты" Алеся Асташонка. Увогуле, у беларускай драматурга з'явілася не адна рэч эксперыментальнага, мадэрнісцкага характару ("Ку-ку" Міколы Арахоўскага, "Віцюшка" Міколы Казачонка і інш.). Творы Анатоля Дзялендзіка "Султан Брунэя", Ігара Сідарука "Галава", Галіны Багданавай "АС-лінія" і некаторыя іншыя сучасная крытыка залічвае да п'ес абсурду. Для гэтых твораў характэрны зварот да ўмоўна-фантастычных прыёмаў пабудовы дзеі, гратэску, прыёмаў гульні, паэтыкі снабачання. Драма абсурду, ля вытокаў якой стаяць імёны такіх вядомых замежных аўтараў, як Сэмюэл Бэкет, Эжэн Ёнэско, заклікана раскрыць бессэнсоўнасць, алагічнасць існавання грамадства, выявіць стан пачування чалавека ва ўмовах несвабоды, таго паўсядзённага ідыятызму і жахлівага абсурду, калі свет робіцца перакуленым і ў ім раЗбураны маральныя і гуманістычныя асновы жыцця.
   У п'есе "Ку-ку" (1992) М. Арахоўскага паяднаны містыка і рэальнасць. Драматург паказвае дваістасць і распад чалавечай асобы. Фантазія Вадзіма, галоўнага дзейнага персанажа, нараджае вобразы прывідаў і розных істотаў. Герой твора як бы раздвоіўся, дакладней, дэфармавалася яго свядомасць. Перад намі паўстае Падушкаладобны — Вадзімаў двайнік, які ўвасабляе цёмны бок унутранага "я" героя. Драматург засяроджваецца на экзістэнцыйным змесце існавання сучаснага чалавека, выяўляе тое, што хаваецца за ягонай маскай, бо гэтая фальшывасць, несапраўднасць існавання вядзе да маральнай дэградацыі.
   Наша сучасная рэчаіснасць усё больш нагадвае тэатр абсурду, бо навокал творыцца нямала недарэчнага, анамальнага — таго, што пярэчыць здароваму сэнсу быцця. Нездарма I. Сідарук на пытанне: "Каго са знакамітых абсурдыстаў ты лічыш сваім настаўнікам: Бэкета, Еакто, Мрожэка? " адказаў менавіта так: "У першую чаргу наша сённяшняе жыццё". У абсурдысцкай п'есе I. Сідарука "Галава" (1992) сцэнічная дзея разгортваецца на сметніку. На сметніку ўзвышаецца Галава, якая ўспрымаецца як вобразная алегорыя і атаясамліваецца з таталітарнай дзяржаўнай сістэмай. Галава набывае розныя абліччы: перш яна Папяровая, затым — Гумовая, і, урэшце, робіцца Сталёваю. Кожная новая Галава на пастаменце паводзіць сябе самаўладна, вяшчае гучныя лозунгі, аддае ідыёцкія каманды. Аднак у гэтым навакольным абсурдзе, які спараджае сваімі заклікамі і загадамі Галава, Шукальнік, Дурань і іншыя персанажы вераць у правільнасць і бясхібнасць вярхоўнай улады. Драматург стварае гратэскава-алегарычную карціну нядаўняга савецкага мінулага, дакладна перадае псіхалогію паводзінаў чалавека ў тагачаснай дзяржаве.
   У п'есе Г. Багданавай "АС-лінія" (1997), якую аўтарка вызначае як "абсурд у стылі посткамунізму", дасціпна-камічна і з вострай сатырычнай парадыйнасцю намалявана сучасная рэчаіснасць, поўная абсурду. А ўсё гэта адбываецца таму, што, як паказвае драматург, у масавай свядомасці быццё пазбавілася нейкага важнага сэнсу і мэты, у грамадстве запанавалі фальш, тлум, стыхія прымітыўных запатрабаванняў, і яно, грамадства, ператвараецца ў гандлёвую базу, "краіну Аслінію", дзе прадаецца чалавечая годнасць, інтэлект і многае іншае. Вядома, у п'есах падобнага роду не абыходзіцца без шокавай гіпербалізацыі, але на тое яна і драма абсурду, каб выклікаць нас да разваг пра сапраўдныя каштоўнасці і здаровую логіку існавання на зямлі. Да гэтага імкнуцца ў сваіх п'есах і замежныя драматургі-абсурдысты Славамір Мрожак, Станіслаў Страціеў, Вацлаў Гавэл і інш.
   Досыць заўважны плён сучаснай драматургіі прыносіць рымейкерства — стварэнне п'ес паводле прызнаных літаратурных твораў. У гэтым кірунку паспяхова працуе Сяргей Кавалёў, які на аснове сюжэтаў кнігі Яна Баршчэўскага "Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях" напісаў п'есу "Звар'яцелы Альберт, або Прароцтва шляхціца Завальні", паводле матываў старажытнабеларускага рыцарскага рамана XVI стагоддзя стварыў трагіфарс "Трышчан, або Блазны на пахаванні", а асновай яго п'есы-рымейка "Стомлены д'ябал" сталі творы Каятана Марашэўскага, Янкі Купалы і Францішка Аляхновіча. У сваіх драматычных рэчах С. Кавалёў арыгінальна інтэрпрэтуе літаратурны матэрыял, дасягае займальнасці дзеі, сцэнічнай яркасці вобразаў, у многіх выпадках дэманструе дасціпны гумар.
   У драматурга канца 80-х і 90-х гадоў назіраецца прыкметны ўздым гістарычнай драмы. I гэта невыпадкова, бо ў грамадстве адбылося абуджэнне гістарычнай памяці, з'явілася памкненне глыбей убачыць і асэнсаваць наша мінулае. Аднак, калі раней, за савецкім часам, у беларускай драматургіі дамінавала героіка-рэвалюцыйная тэматыка, то ў нашы дні яе мастацка-выяўленчыя абсягі істотна пашыраюцца. Асаблівы ўплыў на развіццё сённяшняй гістарычнай п'есы аказаў Уладзімір Караткевіч. Сваёй трылогіяй "Званы Віцебска", "Кастусь Каліноўскі", "Маці Урагану" ён зрабіў неацэнны ўклад у мастацкую скарбонку драматургічнага жанру, даў наступнікам выдатны прыклад глыбокага, канцэптуальнага прачытання старонак беларускай мінуўшчыны. Уладзімір Караткевіч і прадаўжальнікі яго традыцыі выдатна паказалі нам, што гісторыя — гэта аснова нацыянальна-духоўнага самапазнання асобы і грамадства. Сёння "наша паветра насычана гарачым дыханнем гісторыі" (Мікола Ермаловіч). I ёсць у гэтым пэўная заслуга сучасных драматургаў. Вядомы беларускі рэжысёр Валерый Мазынскі лічыць, што цяпер настаў адказны "час спасціжэння гісторыі", і, у прыватнасці, даводзіць, што драматургам трэба "вяртаць народу памяць пра яго князёў, духоўную эліту". Гістарычныя карціны і вобразы ажываюць у п'есах Алеся Петрашкевіча "Прарок для Айчыны", Івана Чыгрынава "Звон — не малітва", "Осцей — Альгердаў унук", "Следчая справа Вашчылы", "Прымак", Раісы Баравіковай "Барбара Радзівіл", Вячаслава Адамчыка "Раіна Грамычына", Аляксея Дударава "Купала" (на сцэне купалаўцаў драма займела назву "Князь Вітаўт"), "Палачанка", "Чорная панна Нясвіжа", Ірыны Масляніцынай "Крыж Ефрасінні Полацкай", Уладзіміра Рудава "Брат мой, Сымон" і інш.
   Асабліва значнага поспеху ў развіцці беларускай гістарычнай п'есы дасягнуў I. Чыгрынаў. У сваёй кнізе "Звон — не малітва" (1993) ён робіць шырокі выхад у гісторыю, як у эпоху сівой даўніны, так і ў не такія ўжо далёкія часы нашага XX стагоддзя. У п'есе "Звон — не малітва" Iван Чыгрынаў узнаўляе драматычныя старонкі перыяду хрышчэння Русі. Галоўныя ў гэтым творы вобразы княгіні Рагнеды, князёў Уладзіміра, Усяслава і Ізяслава. Рагнеда паўстае як абаронца традыцый бацькоўскай зямлі, якая не прымае гвалтоўнага ўвядзення хрысціянства. Яна не можа дараваць Уладзіміру ягонай жорсткасці і кровапраліцця. "Следчая справа Вашчылы" — драма, якая вяртае нас да сялянскага паўстання 1743-1744 гадоў у былым Крычаўскім старостве. Узначаліў гэтае антыфеадальнае выступленне Васіль Вашчыла, які паказаны як бунтар і чалавек драматычнага лёсу. У п'есах "Чалавек з мядзведжым тварам", "Ігракі..." I. Чыгрынаў асэнсоўвае падзеі даваеннай пары, калі чалавек, увогуле ўвесь тагачасны народ сталі заложнікамі сталінізму, палітыкі непрымірымасці і нянавісці. Драматургічныя творы "Прымак" (1994) і "Савіцкі" (1994) таксама заснаваны на гістарычным матэрыяле. У першым з іх мастацкі ракурс скіраваны ў эпоху Вялікага княства Літоўскага, у часы княжання Ягайлы. Другая п'еса ўзнаўляе складаныя перыпетыі пачатку XX стагоддзя, калі ў Беларусі адбыўся магутны ўсплёск грамадска-палітычнага і рэвалюцыйнага руху. "Осцей — Альгердаў унук" (1997) — апошняя драма, якая нарадзілася пад пяром вядомага пісьменніка-драматурга. У гэтай п'есе перад нам і паўстае мужны і энергічны князь Осцей з Вялікага княства Літоўскага, які бараніў Маскву ад татарскага нашэсця ў 1382 годзе. I. Чыгрынаў у сваіх творах дасягае глыбокай асэнсавальнай праніклівасці думкі, ярка ўзнаўляе канкрэтнагістарычны змест часу і падзей, умее спазнаць і ўсебакова раскрыць духоўны вопыт і ўнутраны свет асобы. Як сцвярджае драматург вуснамі свайго героя з драмы "Савіцкі", "гісторыя заўсёды будзе мець магчымасць, Яна ні ад каго не залежыць, дарма што не па сваёй ахвоце часта пераварочваецца шыварат-навыварат ".
   Да тэмы старажытнага мінулага звярнуўся і Аляксей Дудараў у сваёй п'есе "Купала" (Князь Вітаўт) (1994). Твор пераносіць нас у часы Вялікага княства Літоўскага і апавядае пра прыход да ўлады князя Вітаўта. Рэальнымі гістарычнымі асобамі таксама з'яўляюцца князі Ягайла, Кейстут, княгіня Анна, каралева Польшчы Ядвіга, біскуп Кракаўскі Алясьніцкі і інш. Разам з тым, у драме, як і ў п'есах У. Шэкспіра "Макбет" і "Сон у Іванаву ноч", дзейнічаюць міфалагічныя персанажы. У Шэкспіра — вядзьмаркі і лясныя духі, у творы Дударава — боствы з беларускай міфалогіі (Купала, Беражніцы). А. Дудараў узнаўляе трывожна-суровыя дні мінулага, калі ў княстве запанавала варажнеча князёў і вайною пайшоў брат супраць брата. Як антыподы паўстаюць перад намі князі-браты Вітаўт і Ягайла. Ягайла дамагаецца ўлады праз каварства і вераломства, здаецца, што ніхто і нішто яго не спыніць. Нягледзячы на братаву здраду, жорсткасць, Вітаўт здолеў дараваць Ягайлу ягоныя грахі. Ён разумее, што ёсць вышэйшыя каштоўнасці на зямлі — мір, любоў, чалавекалюбства, і ў імя гэтага трэба ахвяраваць асабістымі крыўдамі, пайсці на прымірэнне. Вітаўт думае пра лёс роднай зямлі, яе люду, выступае перад намі як асоба маральных перакананняў, разважлівы і памятлівы нашчадак традыцый бацькоўскай зямлі, які чуйна адгукаецца на заклік свайго драматычнага часу:

Жыві і веруй, мой святы народ,
Ты ўсклаў на галаву маю карону
I абавязак княства зберагчы,
Абараніць людзей ад злых напасцяў,
I з ворагаў сяброў сабе рабіць,
I сябру дараваць, калі ён — вораг.
Скарацца, адбівацца, нападаць,
I церабіць мячом сваю дарогу!
Як цяжка князем быць і верыць Богу...

   Па гэтым урыўку бачна, што п'еса "Купала" напісана белым вершам, пяцістопным ямбам — вершаваным памерам, якім, зрэшты, пісаў свае драматычныя творы славуты Шэкспір. Гістарычная драма А. Дударава, як і іншыя творы аналагічнага жанру, красамоўна сведчыць, што вяртанне гісторыі ў мастацкіх карцінах і вобразах стала запатрабаваннем нашага сённяшняга часу.
   Зрэшты, на матэрыяле мінулага часам ствараюцца п'есы, неардынарныя ў жанравых адносінах — такія, напрыклад, як эратычны фарс Міхася Клімковіча і Міраслава Шайбака "Vita brevis, або Нагавіцы святога Георгія", камедыя Сяргея Кавалёва "Саламея і амараты". Вольны падыход да інтэрпрэтацыі і адлюстравання гісторыі ў падобных творах выклікаў неадназначную ацэнку сучаснай крытыкі, хоць самі аўтары даводзяць, што не трэба ўспрымаць іх рэчы як выключна гістарычныя.
   Сучасная п'еса займела яскравыя творы ў жанры драмы. На пачатку 90-х гадоў вялікі поспех выпаў п'есе Уладзіміра Бутрамеева "Страсці па Аўдзею", якая знайшла сцэнічнае ўвасабленне ў славутым тэатры імя Янкі Купалы (рэжысёр Валерый Раеўскі). Гэтая драма ўзнаўляе суровую праўду перыяду сталінскай калектывізацыі. У лёсе Аўдзея і ягонай сям'і ўвасоблена трагічная доля нашай беларускай вёскі і сялянства. Драматург паказвае свайго героя з відавочнай сімпатыяй: ён — дбайны працаўнік, гаспадар, галава роду. У той жа час аўтар не ідэалізуе свайго героя, падае яго як жывога чалавека са сваімі вартасцямі і недахопамі. У заключнай сцэне п'есы раздаюцца стрэлы, якія сімвалізуюць сабой гібель сялянскага гнязда, разбурэнне традыцыйнага народнага ўкладу жыцця.
   Трагедыйнасцю пафасу і зместу напоўнены драматычныя творы на тэму чарнобыльскай бяды. Гэта драмы Міколы Матукоўскага "Бездань" (1992), Аляксея Дударава "Адцуранне" (1994), Васіля Ткачова "Блакада ў Кругліцы" (1994).
   Складанасць чалавечых узаемаадносінаў добра паказана Галінай Каржанеўскай у сямейна-бытавой драме "Мора, аддай пярсцёнак", а таксама ў яе ж п'есе для жанчын "Вірус". Праблемы духоўнасці, маральна-філасофскіх шуканняў знаходзяцца ў цэнтры драматургічных твораў Алеся Петрашкевіча "Дагарэла свечачка...", Аляксея Дударава "Злом", Зінаіды Дудзюк "Заложнікі шчасця", Алега Ждана "Сям'я для старога сабакі", Васіля Ткачова "Стары і дарога", Андрэя Федарэнкі "Багаты кватарант" і інш. Сярод сучасных драм ёсць творы на самыя розныя тэмы: пра вёску, мінулую вайну, пра маральна-этычныя адносіны людзей, жыццё сённяшняга дня і яго праблемы... Усе іх аб'ядноўвае тэма чалавечага лесу, праблема чалавека. Зрэшты, нашай сучаснай драматургіі па-ранейшаму бракуе псіхалагічных, інтэлектуальных твораў.
   Не адзін год пакрысе здаваў свае пазіцыі жанр камедыі, які сёння пакрысе ажыўляецца. У 70-я і да сярэдзіны 80-х гадоў адчувалася аднапланавасць, аднабаковасць сатыры і гумару, прадвызначаных тагачаснай палітыкай згладжвання ўсялякіх недахопаў і канфліктаў. Напрыклад, ледзь не самай галоўнай на доўгія гады зрабілася тэма п'янства і алкагалізму. Аднак ад поўнага заняпаду сатырычна-камедыйнае слова ў савецкі час ратавалі п'есы Кандрата Крапівы, Андрэя Макаёнка, Міколы Матукоўскага, А. Дзялендзіка, Алеся Петрашкевіча і інш. У нашы дні для смеху і сатыры няма ранейшых цяжкіх ланцугоў. Вока драматурга-сатырыка сёння не можа не рэагаваць на тое, што перашкаджае нармальнаму чалавеку жыць, свабодна дыхаць, адчуваць сябе паўнавартаснай асобай. Да непазнавальнасці жахліва памяняліся многія рэаліі навакольнага свету, у якім паболела негатыву, розных парадоксаў і анамалій. Сапраўды, самы час смяяцца з таго, што называецца абсурдам жыцця. Наша рэчаіснасць у яе алагічнасці, гіпербалізаванай сатырычнай завостранасці паўстае ў камедыях Міколы Матукоўскага "Мудрамер" (1987) і "Калізей" (1996), Уладзіміра Сауліча "Сабака з залатым зубам" (1994), Георгія Марчука "Калі заспявае певень" (1990), "Блудны муж і Варвара" (1990), Андрэя Федарэнкі "Жаніх па перапісцы" (1993), Міколы Казачонка "Часны сектар" (1994) і інш.
   Сюжэтнае дзеянне ў "Мудрамеры" М. Матукоўскага, як і ў "Браме неўміручасці" Кандрата Крапівы, разгортваецца вакол фантастычнага адкрыцця. Вынаходнік-радыяналізатар Мікалай Ягоравіч Рамашка сканструяваў унікальны і неверагодны прыбор, які вымярае інтэлектуальныя здольнасці чалавека, а, прасцей кажучы, хто дурань, а хто светлая галава. Практычная апрабацыя прыбора, як ні дзіўна, адбываецца ў самім міністэрстве, куды Рамашка прыйшоў са сваім вынаходніцтвам. Міністр узгадненняў Віктар Паўлавіч Вяршыла, намеснік міністра па пярэчаннях Папсуева і намеснік па зацвярджэннях Міралюбаў выказваюць розныя погляды на выкарыстанне мудрамера, чуюцца "за" і "супраць". Самы галоўны праціўнік вынаходніцтва — Тамара Цімафееўна Папсуева, якая абараняе недатыкальнасць свайго ведамства, бачыць ва ўкараненні прыбора вялікую небяспеку. Папсуева, як высвятляецца, займае высокую пасаду якраз не праз свой розум і талент. Камізм створанай у п'есе сітуацыі ў тым, што кожны з персанажаў абавязкова сядзе ў крэсла з рагачом-падгалоўнікам і датчыкамі. З дынамікаў гучыць музыка, якая абвяшчае пра разумовы ўзровень чалавека: "талент" — арыя князя Ігара, "поўны дурань" — гучыць "туш" і інш. Намеснік міністра Папсуева, сеўшы ў крэсла з датчыкамі, слухае "туш". Драматург-сатырык высмейвае чалавечую дурноту, засілле якой на кіруючых пасадах, асабліва ў самых вярхах, увогуле ў грамадстве прыносіць вялікую шкоду. Грамадства, як даводзіць аўтар п'есы, павінна рабіць стаўку на розум і талент асобы, іначай яно асуджана на інтэлектуальны і духоўны крызіс.
   У камедыі У. Сауліча "Сабака з залатым зубам" паказ жыцця набывае ўмоўна-гратэскавы план. Усё тут — і смешнае, і трагічнае — падкрэслена гіпербалізаванае і ўзнікае на мяжы рэальнасці і выдумкі аўтара. Маёр міліцыі Каранат Козлікаў маральна дэградаваў, зрабіўся нахабным і бяздушным. Ён, па трапнай характарыстыцы ягонай маці Кацярыны Карпаўны, "ушыўся ў сабаччу скуру". Козлікаў і яго жонка Фяўроння Захараўна ператварылі сваё жыццё ў бязмэтнае, бязглуздае існаванне. Свайму сабаку замежнай пароды, які ў фінале п'есы акажацца звычайным дварняком, яны ўстаўляюць залаты зуб, ствараюць гэтай істоце "іншаземнага паходжання" ідэальныя ўмовы для пражывання. Таму Козлікавы, каб вызваліць асобны пакой для сабакі, вырашаюць здаць Кацярыну Карпаўну, маці маёра, у дом састарэлых. На нашых вачах творыцца шмат парадаксальна-абсурднага, як, напрыклад, у сцэне, калі Козлікаў выбівае ў ЗАГСе даведку пра ўласную смерць. П'еса У. Сауліча набывае вострую сатырычную і маральна-этычную скіраванасць.
   Традыцыі сатыры і гумару ў нашай драматургіі даўнія, і яны, бясспрэчна, будуць узбагачацца.
   Дзіцячая драматургія — абсяг, які адчувальна прываблівае сучасных аўтараў, асабліва прадстаўнікоў маладзейшага літаратурнага пакалення. Мэтанакіравана і плённа працуюць для дзіцячай аўдыторыі Уладзімір Ягоўдзік, аўтар п'ес "Сонейка, свяці!", "Сакрэты Вогніка", "Усміхніся, прынцэса..." і інш., Галіна Каржанеўская, пяру якой належаць п'есы "Шукайце кветку-папараць", "А як жа непаседа?" і інш. Казачны жанр у драматургіі для дзяцей сёння з'яўляецца самым папулярным. Традыцыйныя канфлікты паміж дабром і злом, высакароднасцю і нікчэмнасцю ляжаць у аснове п'ес Зінаіды Дудзюк "Сінязорка", "Жывая вада", Сяргея Кавалёва "Драўляны Рыцар", "Хохлік", Ігара Сідарука "Кветкі пад ліўнем", "Збавіцель", "Меч Анёла" іінш. Цікавыя п'есы таксама адрасавалі дзецям Мікола Арахоўскі, Раіса Баравікова, Георгій Марчук, Пятро Васючэнка, Арнольд Дыбча, Аляксей Якімовіч, Уладзімір Сіўчыкаў, Людміла Рублеўская і іншыя сучасныя аўтары. Некаторым творам выпаў сапраўдны поспех. Так, п'еса С. Кавалёва "Драўляны Рыцар" пастаўлена ў тэатрах Беларусі і Расіі, займела тэлеверсіі на Беларускім і Расійскім тэлебачанні, а казка "Хохлік", акрамя Беларусі, набыла сцэнічнае жыццё ў Смаленску, Самары, Астрахані.
   Лепшыя п'есы сучасных драматургаў уражваюць гледача і чытача, бо закранаюць хвалюючыя пытанні маральнага і філасофскага парадку, прымушаюць нас задумацца пра сэнс жыцця, часовае і вечнае на зямлі. Яшчэ ў 1913 годзе Максім Гарэцкі гаварыў пра тое, што "тэатр наш павінен стаць Храмам Нашага Адраджэння". Беларуская драматургія і тэатр памежжа XX і XXI стагоддзяў спрыяюць таму, каб у нашым жыцці і навакольным свеце адрадзіліся гістарычная праўда і высокая духоўнасць, хараство душы і чалавечнасць.

Сучасная драматургія Беларусі

Похожие статьи: